Inleiding

De Rijksuniversiteit Groningen (RUG), opgericht in 1614, is een van de oudste en meest prestigieuze onderzoeksuniversiteiten van Nederland. De universiteit is gevestigd in de bruisende, studentvriendelijke stad Groningen en combineert een rijke academische traditie met moderne innovatie, waardoor ze consequent in de top 100 van universiteiten wereldwijd staat. Deze presentatie gaat in op de historische betekenis van de universiteit, de diverse academische programma’s en de belangrijkste hoogtepunten die de universiteit tot een toonaangevend instituut maken voor studenten en onderzoekers wereldwijd.

Historische achtergrond

De Rijksuniversiteit Groningen werd in 1614 opgericht door de gewestelijke vergadering van Groningen en de Ommelanden en begon als een hogeschool met vier faculteiten: Theologie, Rechten, Geneeskunde en Filosofie. Het wapen, bevestigd in 1615, toont een open boek met de Latijnse inscriptie Verbum Domini Lucerna Pedibus Nostris (“Het woord van de Heer is een licht voor onze voeten”), wat de toewijding aan verlichting door kennis symboliseert.

Tijdens de Franse bezetting (1775-1814) werd de universiteit bestuurd door de Keizerlijke Universiteit van Parijs en omgedoopt tot Keizerlijke Rijksuniversiteit Groningen, die toen de enige open universiteit in het Koninkrijk Holland bleef. In 1815 werd de universiteit erkend als nationale hogeschool en in 1876 werd de status van Rijksuniversiteit Groningen bekrachtigd door de Wet op het Hoger Onderwijs. Ondanks uitdagingen, waaronder een verwoestende brand in 1906 die het oorspronkelijke Academiegebouw verwoestte, herbouwde en breidde de universiteit zich uit en verstevigde haar reputatie als een centrum van academische uitmuntendheid.

Opmerkelijke alumni en docenten zijn onder andere Aletta Jacobs, de eerste vrouw aan een Nederlandse universiteit en een baanbrekend arts, evenals vier Nobelprijswinnaars, zoals Heike Kamerlingh Onnes (Natuurkunde, 1913) en Frits Zernike (Natuurkunde, 1953). De universiteit heeft ook invloedrijke personen voortgebracht, zoals de eerste president van de Europese Centrale Bank en een secretaris-generaal van de NAVO.

Academische programma’s

De Rijksuniversiteit Groningen biedt meer dan 175 opleidingen verdeeld over 11 faculteiten en heeft een gevarieerd studentenbestand van ongeveer 34.000 studenten, waaronder 8.250 internationale studenten. De programma’s omvatten bachelor-, master-, PhD- en uitwisselingsniveaus, met een sterke nadruk op interdisciplinair onderzoek en mondiale perspectieven.

Bacheloropleidingen

• Geschiedenis: Het internationale traject van de bachelor Geschiedenis is een driejarig programma dat de verbanden tussen verleden en heden verkent. Het eerste jaar behandelt de geschiedenis van de Oudheid tot vandaag, met inbegrip van de Nederlandse geschiedenis. Het tweede jaar richt zich op thema’s als economische, sociale, politieke en culturele geschiedenis, terwijl het derde jaar verdiept kennis met een focus op historische theorie. Studenten ontwikkelen kritisch denken en informatieverwerkingsvaardigheden, wat hen voorbereidt op een loopbaan in de journalistiek, musea, politiek of het bedrijfsleven.
• Kunstgeschiedenis: Uniek vanwege de ecologisch geïnformeerde benadering, combineert dit programma beeldende kunst, urbanisme, architectuurgeschiedenis en landschapsstudies. Het biedt historische, theoretische en praktijkgerichte cursussen die studenten voorbereiden op een rol als kunsthistoricus, architectuurhistoricus of landschapshistoricus.
• Andere disciplines: De universiteit biedt programma’s op het gebied van bedrijfskunde, techniek, wetenschappen, rechten en geesteswetenschappen. University College Groningen (UCG), een liberal arts college, biedt interdisciplinair onderwijs met een focus op maatschappelijke betrokkenheid.

Master- en PhD-programma’s

• Geschiedenis Vandaag: Dit eenjarige masterprogramma legt de nadruk op de praktische toepassing van historische kennis en biedt specialisaties in media, cultuur en erfgoed, beleid, administratie, politiek en onderwijs. Studenten leren tentoonstellingen samen te stellen, digitaal onderzoek te doen of organisatorische veranderingen te analyseren door een historische lens.
• Oude geschiedenis: Als onderdeel van de master Classics and Ancient Civilizations verkent dit programma de politieke, culturele en religieuze connecties van de Mediterrane wereld aan de hand van literaire bronnen, inscripties, papyri en materiële cultuur. De nadruk ligt op interdisciplinaire benaderingen en digitale geesteswetenschappen.
• Onderzoeksmaster: Opleidingen zoals Classical, Medieval, and Early Modern Studies bereiden studenten voor op een academische carrière, met mogelijkheden om deel te nemen aan nationale onderzoeksscholen zoals OIKOS en projecten bij het Groningen Research Institute for the Study of Culture (ICOG).
• Andere vakgebieden: De universiteit biedt 167 masterprogramma’s in de Engelse taal aan op gebieden als internationale betrekkingen, taalkunde, journalistiek en wetenschappen, waarvan vele stages of mogelijkheden om in het buitenland te studeren omvatten.

Faculteit en onderzoek

De Faculteit Letteren, met meer dan 5000 studenten en 700 medewerkers, is een dynamisch centrum voor onderzoek op het gebied van geschiedenis, archeologie, culturele studies en meer. Onderzoek is nauw geïntegreerd met onderwijs, zodat studenten zich bezighouden met baanbrekend wetenschappelijk onderzoek. Het Groningen Growth and Development Centre (GGDC) doet invloedrijk onderzoek naar economische geschiedenis en ongelijkheid, met opmerkelijke bijdragen van wetenschappers als Jutta Bolt en Herman de Jong.

Hoogtepunten

Wereldwijde reputatie en rankings

• De Rijksuniversiteit Groningen staat consequent in de top 100 van wereldwijde universiteitsranglijsten, zoals QS World University Rankings (#=147 in 2026) en ARWU. De onderzoeksoutput is aanzienlijk, met 149.213 gepubliceerde wetenschappelijke artikelen en meer dan 5,8 miljoen ontvangen citaties.
• De universiteit heeft talrijke onderzoekssubsidies ontvangen, waaronder 14 Veni, 5 Vidi en 4 Vici subsidies van de Nederlandse Onderzoeksraad (NWO) in 2020, naast subsidies van de European Research Council.

Internationalisering

Met 8.250 internationale studenten en een kwart van het academisch personeel uit het buitenland bevordert de universiteit een wereldwijde academische gemeenschap. Programma’s zoals de internationale track in Geschiedenis en Oude Geschiedenis worden in het Engels gegeven en uitwisselingsprogramma’s met partnerinstellingen over de hele wereld vergroten de mondiale mobiliteit. Het Erasmus Student Network (ESN) Groningen organiseert evenementen zoals internationale diners en excursies om integratie te bevorderen.

Studentenleven en ondersteuning

• Ubbo Emmius: De studievereniging van de afdeling Geschiedenis organiseert sociale, academische en carrièregerichte activiteiten, zoals lezingen, reizen en korting op studieboeken. Met 17 commissies, zoals de Carrière- en Reiscommissies, verrijkt de vereniging het studentenleven.
• Faciliteiten: De universiteit biedt huisvesting op de campus in Frascati International Student Housing, moderne bibliotheken en het ACLO fitnesscentrum met betaalbare sportlessen. Het Studium Generale programma biedt lezingen en debatten over wetenschap, cultuur en maatschappij.
• Beurzen: De universiteit ondersteunt internationale studenten met beurzen zoals de NL Scholarships en de OTS/Talent Grant voor niet-EU/EEA studenten uit landen als Mexico, Rusland en India.

Academisch erfgoed

Het Universiteitsmuseum en de Bijzondere Collecties bewaren duizenden manuscripten, incunables, kaarten en wetenschappelijke instrumenten, waarvan vele gedigitaliseerd voor wereldwijde toegang. De Catalogus Professorum Academiae Groninganae documenteert de academische lijn van de universiteit sinds 1614.

Praktisch leren

De programma’s leggen de nadruk op praktijkervaring, met stages bij instellingen als de Universiteitsbibliotheek Groningen, Tresoar of de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het masterprogramma History Today leidt studenten bijvoorbeeld op om tentoonstellingen te maken of digitaal lesmateriaal te ontwikkelen.

Conclusie

De Rijksuniversiteit Groningen combineert een 400-jarig erfgoed met vooruitstrevend onderwijs en onderzoek. De diverse programma’s, zoals Geschiedenis, Oude Geschiedenis en Kunstgeschiedenis, rusten studenten uit met essentiële vaardigheden voor een wereldwijde carrière. Met een levendige studentengemeenschap, toponderzoek en een streven naar internationalisering biedt de universiteit een ongeëvenaarde academische ervaring. Of je je nu aangetrokken voelt tot de historische wortels, innovatieve programma’s of het dynamische studentenleven, Groningen is een plek waar heden en verleden samenkomen om de toekomst vorm te geven.